Không chỉ phản ánh đời sống xã hội bằng việc cung cấp thông tin mang tính thời sự cao mà những tác phẩm báo chí còn giữ vai trò định hướng thông tin tới công chúng. Có thể thấy, đây là một trong những vai trò cơ bản của báo chí. Điều này có ý nghĩa quan trọng về nhận thức của người làm báo, đặc biệt là trong giai đoạn bùng nổ thông tin như hiện nay.
Định hướng thông tin là nhu cầu khách quan
Hoạt động báo chí được xem là công cụ, là chủ thể phản ảnh đời sống, giữ vai trò khơi nguồn và tạo dư luận xã hội. Chính vì thế, hoạt động này giữ vai trò quan trọng trong việc định hướng dư luận xã hội. Theo đó, báo chí là sự tập trung nỗ lực nhận thức xã hội vào vấn đề hay một hoạt động xã hội nào đó.
Việc định hướng thông tin là trách nhiệm chính trị và trách nhiệm xã hội của ngườu làm báo. Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh thường nói “ Làm báo là làm chính trị. Chính trị phải đúng”.
Báo chí được xem là công cụ, là chủ thể phản ảnh đời sống, giữ vai trò khơi nguồn và tạo dư luận xã hội
Thực tế, hàng ngày, công chúng tiếp cận với lượng thông tin khổng lồ đến từ nhiều nguồn và không tránh khỏi những nguồn thông tin chưa được kiểm chứng. Vì thế, định hướng thông tin được xem là nhu cầu khách quan của cấp lãnh đạo, quản lý cũng như từ phía công chúng…tất cả cần được cung cấp thông tin một cách có định hướng.
Theo một số tin tức được chia sẻ trên baomoi.com, việc xác định phương hướng và nhận thức hành động cần có 2 yếu tố. Thứ nhất chính là bản thân điều kiện cũng như năng lực nhân thức của cộng đồng về nhu cầu hướng tới. Bên cạnh đó thì khả năng tự nhận thức của cá nhân cũng sẽ được đảm bảo khi phương hướng nhận thức được tập trung vào một hướng nhất định. Thứ hai là sự tác động từ những tác nhân đến xã hội sẽ giúp phương hướng nhận thức cũng như hành động của cá nhân được quy tụ về một điểm, tạo thành sức mạnh chung.
Định hướng chính trị là định hướng cơ bản của báo chí
Định hướng về mặt chính trị được xem là định hướng cơ bản nhất của báo chí. Theo đó, thông tin đời sống chính trị sẽ được cung cấp thời sự nhất và mang tính định hướng rõ ràng. Việc định hướng chính trị tốt là tiền đề củng cổ cũng như tạo dựng niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước.
Báo chí có vai trò phản ánh và cung cấp thông tin. Qua hoạt động này, báo chí định hướng bằng việc thông tin nhanh chóng, trung thực và đầy đủ về vấn đề thời sự, những vấn đề mà công chúng quan tâm và cần tìm hiểu. Thực tế, trong hoạt động báo chí, có nhiều sự kiện “nhạy cảm”, khó thống nhất về nhận thức xã hội nên nhiều báo, đài định hướng bằng việc cung cấp toàn bộ tư liệu liên quan đến sự kiện với thông tin đa chiều. Công chúng sẽ tự nhận thức ý nghĩa chính trị của sự kiện theo những tư liệu khách quan đó. Thế nhưng, cũng có những sự việc và vấn đề càn được giải thích và cắt nghĩa để công chúng có thể hiểu được bản chất của vấn đề qua những bài bình, bài tin tức xã luận hay chuyên luận.
“Chìa khóa” định hướng thông tin
Việc định hướng này thể hiện ở việc xử lý thông tin, chọn lựa thông tin cung cấp để tránh gây những tác động tiêu cực
Nhà báo có trách nhiệm và phản ánh thông tin một cách trung thực và khách quan để định hướng dư luận một cách hiệu quả nhất, đảm bảo phù hợp đường lối của Đảng. Việc định hướng này thể hiện ở việc xử lý thông tin, chọn lựa thông tin cung cấp để không gây những tác động tiêu cực hay ảnh hưởng xấu tới xã hội. Người làm báo không những cần tuân thủ hiến pháp, pháp luận và không lợi dụng vị thế nghề nghiệp để vi phạm pháp luật cũng như làm trái và đứng trên pháp luật.
Nhà báo, theo đó, cần phải có trái tim nóng và cái đầu lạnh. Khi xử lý thông tin cần có sự bình tĩnh và thận trọng, nắm rõ bản chất của sự kiện trước khi đưa tin vì trong nhiều trường hợp, những thông tin không đúng sự thật sẽ gây nhiều hậu quả và hệ lụy. Đặc biệt, trước những vấn đề chưa nhận được sự đồng thuận của xã hội, nhà báo cần thông tin từ nhiều chiều với nhiều cách tiếp cận và tham khảo ý kiến đóng góp của chuyên gia.
